DZIEJE TWIERDZY W ŚWINOUJŚCIU

Plan twierdzy Świnoujście z drugiej połowy XIX wieku.

       W listopadzie 1863 r nowo powstała twierdza szykowała się do kolejnego konfliktu zbrojnego z Danią. W styczniu 1864 r dwie duńskie korwety ponownie zablokowały świnoujski port. Komendant twierdzy mjr. Petzel zarządził wygaszenie świateł na falochronach oraz zamykanie portu na noc przy pomocy ogromnych żelaznych łańcuchów. W fortach przygotowano się do obrony, obsadzając dodatkowo piechotą pozycje na wydmach i na molach. Ogólnie sytuacja garnizonu była o wiele korzystniejsza, niż w roku 1848. Miasto posiadało solidne, murowane fortyfikacje, chronione fosami i ogniem artylerii. W Świnoujściu stacjonował silny kontyngent wojska, składający się z oddziałów 2 Regimentu Grenadierów, 42 Regimentu Piechoty, 54 Regimentu Piechoty i 2 Brygady Artylerii. Na wyposażeniu pruskiej artylerii i piechoty pojawiła się broń gwintowana, ładowana odtylcowo, o większej szybkostrzelności i zasięgu ognia. Twierdza miała połączenie telegraficzne z Berlinem. Port był już wówczas główna bazą pruskiej floty na Bałtyku i stacjonowały w nim okręty wojenne. One też stały się uczestnikami bitwy morskiej, jaka rozegrała się 17 marca 1864 r koło rugijskiego przylądka Jasmund. Pogoń i wygraną walkę pruskich okrętów z duńską flotą obserwowano ze świnoujskiej plaży. W potyczce zginęło 5 marynarzy pruskich, których następnie pochowano z honorami na miejscowym cmentarzu.
       W lipcu 1870 r w świnoujskiej twierdzy ogłoszono alarm. Rozpoczęła się wojna francusko-pruska i spodziewano się ataku francuskiej floty. Do miasta ściągnięto dodatkowe oddziały wojska. Inspektor budowy portu Alfen polecił zatopić między falochronami 4 małe żaglowce, aby zablokować wejście do portu. W sierpniu 1870 r francuskie okręty pojawiły się u wybrzeży Danii. Świnoujscy cieśle zbudowali przy wejściu do portu zaporę z belek. Codziennie około 100 mieszkańców miasta pracowało w miejscowej składnicy artylerii na rzecz garnizonu.
       Francuska flota przypłynęła na redę Świnoujscia 18 sierpnia 1870 roku. Były to 4 duże okręty wojenne, które zakotwiczyły u wejścia do portu, przekazując przez pilota portowego wiadomość o rozpoczęciu blokady. Miasto szykowało się do obrony, wywożąc między innymi archiwum miejskie do Anklamu. Stacjonujące w porcie pruskie okręty skryły się na wodach Starej Świny. W fortach artyleryjskich "Ostbatterie" i "Westbatterie" czuwali przy ciężkich działach kanonierzy z kołobrzeskiej jednostki. Wybrzeża pilnowała oprócz wojska miejska straż obywatelska, kierowana przez nadleśniczego Brandta.        Oczekiwanie na atak Francuzów trwało ponad pół roku i zakończyło się wzajemną demonstracją siły. W marcu 1871 r zawarto pokój i proklamowano powstanie Rzeszy Niemieckiej. Płacona przez pokonaną Francję kontrybucja oraz obecność w Świnoujściu jeńców francuskich umożliwiły dalszą rozbudowę twierdzy. Modernizacja wszystkich fortów uregulowana została ustawą parlamentu Rzeszy z grudnia 1871 roku. Na prace fortyfikacyjne w twierdzy kasa państwa przeznaczyła 1 426 000 talarów czyli 2 592 000 ówczesnych marek. Świnoujskie umocnienia zostały znacznie powiększone i przystosowane do nowych rodzajów oręża. Prace te trwały aż do roku 1881. W międzyczasie w roku 1876 do miasta doprowadzono od strony zachodniej linię kolejową. W 1894 roku Świnoujście miało już połączenie telefoniczne z resztą kraju.
       Kolejny etap rozbudowy twierdzy rozpoczął się w 1898 roku i zainicjowany został programem zbrojeń morskich autorstwa adm. Alfreda von Tirpitza. Najbardziej intensywny okres prac przypadł na lata 1905- 1914. Wtedy też pojawiły się w świnoujskich fortach elementy architektoniczne, wykonane ze stali i betonu. W 1902 roku na kanale portowym zamontowano pływającą zagrodę, zamykaną w razie niebezpieczeństwa. W 1908 r na wschodnim brzegu Świny zainstalowano wyrzutnię torpedową. W latach 1908-1911 wzniesiono w Świnoujściu potężne bunkry betonowe dla 5 ciężkich baterii nadbrzeżnych. W fortach artyleryjskich ustawiono ciężkie armaty pozycyjne, skierowane na morze. Wojsko, które obsadzało wszystkie umocnienia i które zamieszkiwało dotąd w mieście lub w pomieszczeniach fortecznych, zakwaterowało się w nowo budowanych koszarach. Rozbudowano także port, w którym stacjonowały ciężkie okręty wojenne cesarskiej marynarki.

Strony: 1, 2, 3

Zobacz także: Historia Fortu Zachodniego